Fusie

Fusies tussen sport- en korfbalverenigingen vinden jaarlijks plaats. Daar zijn verschillende redenen voor te bedenken. Een tekort aan leden of kaderleden, een gebrek aan geld of een (lokale) overheid die aanstuurt op een fusie. Om welke reden verenigingen ook besluiten om te gaan fuseren: er komt nogal wat bij kijken. Een fusie is een mogelijke oplossing om te proberen de sport of het verenigingsleven te behouden. Een aantal aspecten mag daarbij niet worden vergeten. 

Meer informatie

Waarom fuseren?

Op de eerste plaats dient een vereniging te bepalen waarom zij wil fuseren. Oorzaken van financiële redenen kunnen zijn: het teruglopend ledental (en daarmee de teruglopende contributiebijdragen), of gewoon een gebrek aan geld. Wanneer gebruik kan worden gemaakt van financiële deskundigheid (ook als die wordt ingehuurd) kunnen vaak kansen worden gecreëerd om de vereniging in zijn bestaande vorm te behouden.  

De bereidheid van vrijwilligers kan afnemen om zich in te zetten voor de vereniging. Er ontstaat een neergaande spiraal als veel werkzaamheden op enkele mensen terecht komen. Zij verliezen hun motivatie voor hun taken en haken af. Uiteindelijk kan een fusie wel helpen, maar de kans bestaat dat de vrijwilligers zich bij een fusieclub minder goed thuis zullen voelen.  

De overheid is een derde reden om te fuseren. Subsidies worden gekort of vallen weg of de accommodatie krijgt een nieuwe bestemming waardoor het huurcontract eenzijdig door de gemeente wordt opgezegd. Verenigingen kunnen hiertegen in beroep gaan, maar niet zelden hebben bestuurders weinig trek in een steekspel met de gemeente.

Met wie fuseren?

Een vereniging kan fuseren met een andere korfbalvereniging of met andere sporten tot een omnivereniging. Een omnivereniging heeft een aantal voordelen: 

• Elke tak van sport blijft meestal een zelfstandige bestuurlijke eenheid; 
• De faciliteiten kunnen met andere takken van sport worden gedeeld, waardoor de kosten beter beheersbaar blijven; 
• Het vinden van vrijwilligers in een nieuwe grote vereniging voor algemene facilitaire taken wordt eenvoudiger; 
• Onderhandelen met de gemeente, sponsors, leveranciers wordt makkelijker en financieel aantrekkelijker omdat de wet van de grote(re) getallen gaat gelden; 
• Een grote vereniging heeft meer mogelijkheden om een verenigingsmanager aan te stellen, die een aantal dagelijkse taken kan overnemen.

De meeste fusies komen tot stand na eerste informele contacten tussen voorzitters van verenigingen. Toch zou het beter zijn om een profielschets op te stellen van een potentiële fusiekandidaat. Men kan dan objectiever en beter beoordelen of een fusie een succes zou kunnen worden.

Wat willen de leden?

Een fusie is een zaak die de ledenvergadering aangaat. De stem van de leden is van cruciaal belang. Leden moeten dus in een vroeg stadium bij eventuele fusieplannen worden betrokken. Dit kan door middel van het instellen van een ’commissie van advies’.  

Belangrijk aspect bij veel leden is een emotioneel aspect. Met name leden die een aantal jaren lid zijn, zien de vereniging als ‘hun’ club en zullen grote moeite hebben daarvan afstand te doen. Ook kunnen religieuze aspecten meespelen. Leden van een (Christelijke) zaterdagvereniging kunnen grote moeite hebben met het spelen van wedstrijden op zondag.  

Voorstanders van een fusie tref je meestal niet aan op algemene of bijzondere ledenvergaderingen. Het is daarom zaak om het fusievoorstel goed te formuleren als alle leden een inspraakmogelijkheid hebben gehad en wanneer zij nauw betrokken zijn geweest bij de totstandkoming van de fusieplannen. 

Onderzoek

In een onderzoek dient te worden onderzocht in hoeverre de fusiepartners bij elkaar passen. Een groot aantal zaken dienen naast elkaar te worden gelegd en zo mogelijk herzien. Te denken valt daarbij aan: 

• Huurcontracten voor de accommodatie 
• Contracten met sponsors en leveranciers 
• Vermogenspositie van de fusiepartners 
• Ledentallen en de bijdragen (financieel en als vrijwilliger) die zij aan de club doen 
• Naam, clubkleuren en uitstraling van de verenigingen 
• Sociale elementen en cultuur

Een checklist voor verenigingsanalyse kan hierbij behulpzaam zijn. Hieruit zijn vrij eenvoudig verschillen te halen tussen de fusiepartners. Om problemen te voorkomen zouden er op dit moment al oplossingen moeten worden bedacht voor de toekomst. Een ‘onafhankelijk’ financieel adviseur zou de financiële posities van de fusiepartners in kaart moeten brengen. Toekomstige verrassingen kunnen daarmee worden voorkomen. 

Fusiecommissie

Na goedkeuring voor een fusie kan een fusiecommissie in het leven worden geroepen, die de gehele fusie volgens afgesproken procedures gaat uitvoeren. Daartoe nemen van de verschillende verenigingen kaderleden plaats in een dergelijke commissie. Een neutrale voorzitter is daarbij noodzakelijk. Onder zijn leiding heeft de fusiecommissie onder meer de volgende taken: 

• Overlegstructuur bepalen tussen de verschillende fusiepartners 
• Financiële consequenties voor de verenigingen en hun leden duidelijk in kaart brengen 
• Bepalen wanneer welke beslissingen worden genomen 
• Nieuwe structuur van de fusievereniging bepalen met de ingevulde kaderposities 
• Tijdschema maken en handhaven waarbinnen de fusie gerealiseerd moet zijn 
• Voorstellen voorbereiden voor het wijzigen / aangaan van contracten en het bepalen van een nieuwe naam 

Culturele barrières

Tussen verschillende verenigingen bestaan verschillende culturen. De verenigingscultuur is de belangrijkste reden waarom een lid zich thuis voelt bij een vereniging. Aan een nieuwe cultuur binnen de fusievereniging moet vanaf het eerste uur worden gebouwd.  

Dit kan door middel van het organiseren van toernooien, feestavonden of nevenactiviteiten. Deze activiteiten vormen niet alleen afleiding tijdens een fusieproces maar bieden ook goede mogelijkheden om makkelijker te integreren in de nieuwe vereniging. 

Maar 1 + 1 is bij een fusie niet per definitie 2 ! 

Juridische aspecten

Een aantal zaken voor de nieuwe fusievereniging dienen te worden vastgesteld: 

• De oprichtingsdatum (dit kan de fusiedatum zijn of de oorspronkelijke oprichtingsdatum van één van de fusiepartners) 
• De vestigingsplaats 
• De bestuurders 
• Statuten 
• Juridische consequenties 
• Fiscale consequenties 

Een nieuwe vereniging dient bij de kamer van koophandel te worden ingeschreven onder opgave van de bestuursleden en onder verwijzing naar nieuwe statuten, die bij de inschrijving dienen te worden gedeponeerd. Een vereniging wordt opgericht bij notariële akte. De notaris kan je adviseren. 

De ‘oude’ bestuurders dragen er zorg voor, dat de oorspronkelijke vereniging wordt uitgeschreven bij de Kamer van Koophandel. Zolang die uitschrijving niet is gebeurd door diegene die handelingsbevoegd is (meestal de bestuursleden gezamenlijk) blijven de bestuurders hoofdelijk aansprakelijk voor alles wat er zich binnen de vereniging afspeelt.  

Een fusie tot een nieuwe grote vereniging kan fiscale consequenties hebben. Indien de nieuwe sponsorbijdragen of kantine-inkomsten een bepaald bedrag te boven gaan wordt de vereniging bijvoorbeeld BTW-plichtig.  

Ook is het mogelijk, dat schenkingsrecht dient te worden betaald over de waarde van het vermogen dat wordt overgedragen. Dat geldt eveneens voor overdrachtsbelasting van onroerend goed (een clubgebouw) in eigen beheer. Overleg altijd vooraf met de belastingdienst. Zij kan een hardheidsclausule toepassen en heffingen van deze belastingen achterwege laten. 

Juridisch gezien bestaan er twee vormen van fusie: 

• twee of meer verenigingen richten een nieuwe vereniging op. De bestaande verenigingen verdwijnen en de nieuwe vereniging verkrijgt vermogen van de fuserende verenigingen ‘onder algemene titel’ 
• Eén van de fuserende verenigingen verkrijgt het vermogen van de andere fusiepartner(s) ‘onder algemene titel’. Deze vereniging blijft bestaan, terwijl de andere verdwijnen. 

Onder ‘algemene titel’ wordt verstaan, dat het gehele vermogen (bezittingen en schulden) automatisch overgaat op de verkrijgende partij. Hier zijn geen afzonderlijke handelingen voor nodig. Er dient bijvoorbeeld geen akte van levering te worden opgesteld, zoals bijvoorbeeld bij de overdracht van een gekocht huis. 

Heb je vragen of wil je advies? Neem dan contact op met de verenigingsadviseur